محمدحسین قربانی

همیشه روز معلم که می‌گذرد انگار برای من سکانسی تهیه می‌شود و  تصویر معلم‌هایم یکی یکی از جلوی چشمانم عبور می‌کند. من حسرت می‌خورم حسرت اینکه نمی‌دانستم یک نوشته در ابتدای کتاب چقدر می‌تواند حال یک معلم را خوب کتد. الان که برخی دانشجویان لطف دارند و در روز معلم کتاب و نوشته‌ا‌ی می‌آورند، می‌توانم درک کنم یک نوشته و پیامک هرچند کوتاه کوتاه چقدر حس خوب می‌تواند داشته باشد.  اگر به گذشته برمی‌گشتم حتما روزهای معلم نوشته‌ای، کتابی چیزی به معلمانی که دوستشان داشتم، هدیه می‌کردم. اما حالا که نمی‌توانم به گذشته برگردم تصمیم گرفتم راجع به آنها بنویسم و خاطراتشان را با خودم مروری کنم. می‌ترسم چند سال دیگر نامشان را هم از یاد ببرم. کسی از زمانه و تغییرات آینده که خبر ندارد.

خب از همان اول شروع می‌کنم و اول دبستان

شاید این جمله را شما هم به کرات شنیده اید. پدر و مادرها، ناتوانی ها و نداشته های خود را برای فرزندان می خواهند. نه اینکه بخواهند فرزندان ناتوان باشند بلکه می خواهند توانایی هایی که انها نداشته اند در گذشته فرزندانشان کسب کنند. این جمله را با زوایای مختلفی میتوان بررسی نمود. مثلا وقتی پدر و مادر تحصیلکرده نیستند، انها دوست دارند بچه هایشان تحصیل کرده شوند. البته نمی خواهم تحصیل را نفی یا تائید کنم. حداقل نفی که نمی توانم انجام دهم چون من تحصیل را در بسیاری از مواقع خودم انتخاب کرده ام ولی موضوعی که مشخص است یک چیز خوب در گذشته الزاما چیز خوبی در اینده نیست. حتی موضوع می تواند فراتر هم رود چیزی که باعث موفقیتمان در گذشته شده می تواند منجر به شکستمان هم شود که این پدیده را پارادوکس ایکاروس می نامند. البته تحصیل مثال بود و خیلی باورها و موضوعات وجود دارد که این پارادوکس در انها مشاهده شده است. بسیاری از شرکت ها به خاطر توجه نکردن به همین پدیده سرمایه خود را از دست داده اند یا موضوعات بیشمار دیگر.

حالا الغرض دارم اینقدر توضیح می دهم راجع به این موضوع می خواهم به نوع دیگری هم این موضوع را هم بیان کنم. شاید مثلا فکر کنید پدر و مادرها دچار این خطا می شوند یا افراد سطح پایین جامعه ولی خب بیان کردم خیلی از مدیران شرکت بزرگ و انسان های بزرگ هم دچار این خطا می شوند. اما جمله خط اول را الان اینگونه می نویسم. اساتید دانشگاه، دانشجویان را به سبک زمان دانشجویی خود تربیت می کنند. مثلا یه استاد دانشگاه خطاب به ما همیشه با افتحار عرض می کرد که من شما رو با زمان دانشجویی خودم که مقایسه می کنم شما کار خاصی انجام نمی دهید. حالا شما بیا توضیح بده که دنیا فرق کرده ما مثل شما بورس نیستیم و باید کلی مهارت یاد بگیریم که در اینده در جامعه بتوانیم باقی بمانیم. الان دانشگاهها باید از نوع نسل چهارم باشند ولی خب اکثر دانشگاه های ما نسل دوم هستند تازه اگر در نسل اول باقی نمانده باشند. واقعا اگر دنبال کار سخت می گردید بیایید به برخی از اساتید که در حال منفجر شدن از دگماتیسم اکتسابی هستند این موضوع را توضیح دهید که انتظاری که تو داری در حال حاضر مساوی با خودکشی برای ما است. نمیدانم این را قبلا نوشتم یا نه ولی دوباره میگویم به ما از اول ابتدایی معلم هایمان گفتند مشکل ما سیستم اموزشی است الان در مقاطع اخر تحصیلی هم استاد می گوید مشکل سیستم اموزشی است. یکی نیست بگوید اخر برادر جان شما خودت اصل مشکلی با این شیوه تدریس و اجبار دانشجو به کارهایی که مورد علاقه خودت است. هیچوقت یادم نمیرود که استادی قصد داشت برنامه ای را به ما اموزش دهد که ان برنامه دیگر در جهان استفاده نمی شد و انقدر با جدیت هم اهمیتش را بیان می کرد که شما باید لذت از یادگیری این برنامه بدرد نخور را در چهره تان به واضح ترین شکل ممکن نشان می دادید.

نمی‌دانم در چه مقطعی درس می‌خوانید اما احتمال زیادی می‌دهم که شما هم با اساتیدی روبه‌رو شده‌اید که کیلویی نمره می‌دهند. مثلا در پایان ترم به دختران کلاس یک نمره تعلق می‌گیرد و به پسران کلاس هم یک نمره خاص. مثلا افرادی که زیاد در کلاس صحبت می‌کنند در آخر ترم نمره‌های بالاتری را دریافت می‌کنند، هر چقدر هم حرف‌هایشان چرت باشد عیبی ندارد برای برخی اسم این موضوع فعال بودن تعریف شده است. افرادی که در کلاس از استاد تعریف می‌کنند نمره بالاتری به آنها تعلق می‌گیرد یا کسی که ناله زیاد می‌کند مثلا من متاهلم، بدبختم و .... باز هم استاد بنا به تشخیص خود نمره بالاتری به او می‌دهد.
در واقع ما معیاری در سیستم نداریم و تعریف خاصی از موضوع نداریم. مثلا فعال بودن برای برخی حرف زدن زیاد است برای برخی کمک زیاد به معلم و استاد است و ...  ما تعریف مشخصی نداریم که در سیستم چه شخصی فعال محسوب می‌شود و وقتی نداشته باشیم پای سلیقه‌های شخصی به وسط می‌آید و هیچ متر مشخصی برای ارزیابی وجود ندارد. البته قاعدتا در محیط اموزشی نمی‌شود سیستم مهندسی با سانتیمتر دقیق داشته باشیم اما حس می‌کنم بهر حال تعریف کردن برخی چیزها فضا را بهتر خواهد کرد.

البته نمی‌خواهم ارزش نمره را بالا ببرم چرا که واقعا به نظرم نمره اهمیت آنچنانی نه در ارزش فرد نه در آینده او نخواهد داشت اما بحث تعهد نداشتن اساتید و نمره دادن آنها به شکل کیلویی است جوری که انگار نه انگار آنها وظیفه دارند ارزیابی درستی انجام دهند و حق کسی را پایمال نکنند. وقتی دانشجویی تلاش می‌کند و ثمره تلاشش را نمی‌بیند ممکن است باور خطرناکی در او شکل بگیرد که تلاش کردن هیچ ثمره‌ای در زندگی او نخواهد داشت.

اساتیدی که تا اخر ترم همچنان دانشجویان خود را به اسم نمی‌شناسند انتظار ارزیابی درست از آنها البته به نظر می‌آید خواسته زیادی باشد. ولی چه می‌شود کرد سیستم اساتید و معلمان ما بسته است یعنی کسی که وارد آن شود دیگر تا اخر زمان بازنشستگی در سیستم باقی می‌ماند حالا هر طور می‌خواهد تدریس کند، نمره دهد مگر که عکس آن ثابت شود.